Rotuyn lái là gì? Nguyên lý hoạt động của rotuyn lái trong hệ thống lái

Rotuyn lái trên ô tô đóng vai trò then chốt trong việc điều khiển xe, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng lái và an toàn khi tham gia giao thông. Cùng An Thái tìm hiểu chi tiết về rotuyn lái, nguyên lý hoạt động và các dấu hiệu khi bộ phận này hư hỏng.

Rotuyn lái là gì? Có mấy loại rotuyn lái 

Rotuyn lái (hay còn gọi là rotuyn lái xe) là một bộ phận trong hệ thống lái của xe ô tô, có nhiệm vụ kết nối giữa tay lái và bánh xe, giúp điều khiển hướng di chuyển của xe. 

Phụ tùng ô tô Rotuyn lái thường được chia thành hai loại:

Rotuyn lái ngoài (Outer Tie Rod End): là bộ phận nằm ở phía ngoài của hệ thống lái, nơi nó kết nối với càng tay lái (steering knuckle). Nhiệm vụ chính của rotuyn lái ngoài là truyền chuyển động từ bộ phận vô lăng thông qua hệ thống lái đến bánh xe trước, giúp bánh xe chuyển hướng theo ý người lái. 

Rotuyn lái trong (Inner Tie Rod End): nằm bên trong hệ thống lái và thường được gắn với bộ truyền lái (steering rack). Không giống như rotuyn lái ngoài, rotuyn lái trong thường nằm ẩn sâu bên trong khung gầm xe, và chịu trách nhiệm chuyển động lái từ vô lăng đến rotuyn lái ngoài. Cấu trúc của rotuyn lái trong cho phép chuyển động theo trục ngang, giúp truyền tải chuyển động từ bộ truyền lái đến các bánh xe một cách mượt mà. 

Nguyên lý hoạt động của Rotuyn lái

Một đầu của rotuyn lái trong được gắn vào thước lái, còn đầu kia nối với rotuyn lái ngoài. Khi thước lái hoạt động sẽ chuyển những truyền động trực tiếp vào một đầu của rotuyn lái trong, do đầu này của rotuyn được thiết kế để cử động một cách linh hoạt nên khi nhận được “tín hiệu” từ thước lái truyền tới thì cả bộ phận rotuyn lái trong sẽ vận hành nhịp nhàng sao cho các “tín hiệu” này được truyền tiếp tới rotuyn lái ngoài.

Hệ thống lái lệch, bị rơ thường do Rô tuyn lái mòn, thanh rằng cong vênh, bạc mòn và bị biến dạng; có thể là 1 trong những nguyên nhân gây tai nạn.

Các dấu hiệu biểu hiện Rotuyn lái bị hỏng

Do Rotuyn lái được sử dụng mỗi khi bạn lái xe, chúng dễ bị mòn và hư hỏng. Sự hao mòn tự nhiên có thể dẫn đến hỏng rotuyn, nhưng các yếu tố như đường xấu, ổ gà và tai nạn cũng có thể làm rotuyn bị hỏng hoặc biến dạng.

Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào dưới đây như tay lái lỏng, tiếng kêu lạ từ hệ thống lái, hoặc bánh xe lệch khi đánh lái, hãy sắp xếp lịch kiểm tra với kỹ thuật viên để được chẩn đoán chính xác.

Lốp xe mòn không đều

Lốp xe bị mòn không đều có thể là dấu hiệu rõ ràng của vấn đề trong hệ thống lái, đặc biệt liên quan đến rotuyn lái. Nếu bạn nhận thấy lốp xe bị mòn nhiều hơn ở một phía (thường là cạnh trong hoặc ngoài), trong khi phần còn lại của lốp vẫn còn khá nguyên vẹn, thì rất có thể rotuyn lái đã bị mòn hoặc hỏng. 

Khi rotuyn lái không còn hoạt động chính xác, bánh xe sẽ không giữ được độ thẳng cần thiết, dẫn đến hiện tượng bánh xe bị lệch và gây ra sự mài mòn không đều trên bề mặt lốp. Điều này không chỉ làm giảm tuổi thọ của lốp mà còn ảnh hưởng đến khả năng điều khiển xe, khiến xe mất cân bằng và có thể gây nguy hiểm khi lái.

Đầu xe không thăng bằng (Front end out of alignment)

Đầu xe không thăng bằng là một dấu hiệu thường gặp khi hệ thống lái gặp vấn đề, đặc biệt là khi các rotuyn lái đã bị mòn. Lúc này các khớp của rotuyn thước lái và rotuyn trụ đứng bị mòn hoặc hư hỏng, ảnh hưởng đến góc đặt bánh xe, chúng không còn giữ cho bánh xe ở vị trí cân bằng chuẩn xác, dẫn đến việc bánh xe bị lệch, làm cho đầu xe không thẳng khi di chuyển. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến cảm giác lái mà còn có thể làm tăng mức độ mòn lốp không đều, gây khó khăn khi điều khiển xe.

Tuy nhiên, rotuyn lái không phải là nguyên nhân duy nhất dẫn đến tình trạng sai lệch ở đầu xe. Có nhiều yếu tố khác trong hệ thống lái hoặc hệ thống treo có thể gây ra sự mất cân bằng này, chẳng hạn như thanh chống, giảm xóc, hoặc trục lái. Do đó, nếu bạn nhận thấy rằng xe của mình không chạy thẳng hoặc có cảm giác bất thường khi đánh lái hãy mang xe tới các địa chỉ sửa chữa để kiểm tra. Việc chẩn đoán chính xác và khắc phục sớm sẽ giúp tránh những hỏng hóc lớn hơn về sau, bảo đảm an toàn và hiệu suất của xe.

Rung lắc hoặc lỏng lẻo ở vô lăng

Rung lắc hoặc lỏng lẻo ở vô lăng có thể là dấu hiệu của rotuyn lái bị lỏng. Khi rotuyn không còn khít với các bộ phận liên kết, vô lăng sẽ có hiện tượng bị rung hoặc dao động quá mức trong quá trình lái. Ngoài ra, bạn cũng có thể cảm nhận được sự lỏng lẻo khi xoay vô lăng, dẫn đến việc điều khiển xe không còn chính xác và phản hồi của hệ thống lái trở nên chậm hơn bình thường. Điều này làm giảm tính an toàn khi lái xe, đặc biệt ở tốc độ cao. Nếu gặp tình trạng này, bạn nên đưa xe đi kiểm tra và sửa chữa sớm để đảm bảo hệ thống lái hoạt động ổn định.

Tiếng kêu lạ ở hệ thống lái khi quy vô lăng

Nếu bạn nghe thấy tiếng kêu lách cách, tiếng kêu rít hay tiếng kêu cạch cạch hoặc những tiếng động lạ khi quay vô lăng ở tốc độ chậm, đây có thể là dấu hiệu cho thấy rotuyn lái đã bị mòn. Hiện tượng này có thể ảnh hưởng đến khả năng điều khiển xe. Để đảm bảo an toàn, bạn nên đưa xe đến gặp kỹ thuật viên để được kiểm tra và xác định chính xác nguyên nhân, từ đó tiến hành sửa chữa kịp thời.

Kiểm tra và bảo dưỡng rotuyn lái

Rotuyn lái đóng vai trò quan trọng trong hệ thống lái, giúp xe vận hành ổn định và chính xác. Nếu rotuyn bị hư hỏng, xe có thể mất lái, gây nguy hiểm khi tham gia giao thông. Vì vậy, bác tài nên thường xuyên kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ bộ phận này:

Kiểm tra rotuyn lái

• Kiểm tra độ rơ: Giữ vô lăng bằng một tay, tay còn lại ấn hoặc kéo nhẹ đầu rotuyn. Nếu bác tài cảm thấy lỏng lẻo hoặc có độ rơ bất thường, có thể rotuyn đã bị mòn.
• Quan sát độ mòn: Kiểm tra bề mặt rotuyn, nếu thấy dấu hiệu rỉ sét hoặc hao mòn, chứng tỏ bộ phận này cần được thay thế.
• Kiểm tra chụp cao su: Chụp cao su bảo vệ rotuyn khỏi bụi bẩn và nước. Nếu chụp cao su bị rách hoặc mất, rotuyn sẽ nhanh chóng bị hao mòn.
• Nghe tiếng kêu lạ: Khi đánh lái, nếu có tiếng động bất thường phát ra từ hệ thống lái, rất có thể rotuyn đã gặp vấn đề.

Lưu ý khi thay rotuyn lái

Khi thay thế rotuyn lái, bác tài nên thay cả rotuyn trong và ngoài cùng lúc để đảm bảo hệ thống hoạt động đồng đều. Chọn sản phẩm chất lượng cao từ nhà cung cấp uy tín để tránh hư hỏng sớ và thực hiện việc thay thế tại các trung tâm sửa chữa chuyên nghiệp để đảm bảo an toàn khi vận hành. Nếu bác tài cần hỗ trợ, hãy liên hệ Trung tâm sửa chữa và đại tu ô tô An Thái tại Thái Bình để được tư vấn và phục vụ chuyên nghiệp.

Trên đây là toàn bộ thông tin về các loại rotuyn lái, vai trò của rotuyn lái trong hệ thống lái. Hi vọng qua bài viết này các bác tài xế có thể nắm kỹ hơn về bộ phận này, các lỗi thường gặp của rotuyn lái. Nếu bạn còn bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại liên hệ ngay với An Thái để được giải đáp